Największą barierą dla firm w opracowywaniu innowacyjnych rozwiązań jest często brak środków na rozpoczęcie nowych projektów i działań. Wzrost nakładów na innowacje jest szansą na gospodarczy rozwój Polski. Jednak dla wsparcia finansowego innowacji niezbędne jest stworzenie odpowiedniego zaplecza instytucjonalno-systemowego, prawnego czy edukacyjnego. Co zatem należy zrobić, aby polska gospodarka mogła być postrzegana jako innowacyjna?
Stan polskiej innowacji
Rozwój sektora nowych technologii ściśle powiązany jest z nakładami na badania i rozwój. Z danych zawartych w raporcie „Opłacalność inwestowania w badania i rozwój” firmy PwC i Narodowego Centrum Badań i Rozwoju” największy odsetek przychodów z wyników prac B+R w przychodach operacyjnych firm widoczny jest w sektorach: chemicznym i farmaceutycznym (47,33%), produkcji pojazdów i maszyn (45,66%) oraz IT (25,24%). Polska pod względem inwestycji w badania i rozwój w porównaniu z innymi państwami nie jest liderem. W rankingu Bloomberg’a z 2014 roku „Most innovative in the World: Countries” Polska znalazła się na 24 miejscu na 50 krajów zbadanych pod względem innowacyjności.
Jednak ten niekorzystny dla Polski wynik nie jest elementem nieodwracalnym. Z danych zawartych w raporcie „Dojrzałość innowacyjna przedsiębiorstw w Polsce” opracowanego przez KPMG wynika, że 78% średnich i dużych firm w Polsce pracuje nad innowacyjnymi rozwiązaniami. Niewiele mniej (71%) firm wprowadziło w życie opracowywane innowacje. Co więcej, ponad 80% firm zamierza zwiększyć skalę i obszar działalności w innowacje. Kolejną kwestia, którą należy wziąć pod uwagę jest tworzenie i kształtowanie się rynku startapów w Polsce, których działalność jest jeszcze sprofesjonalizowana. Niemniej jednak z punktu widzenia krajowej gospodarki, trzon ich działalności i funkcjonowania powinien opierać się na rozwoju o projekty B+R.
Polskie nastawienie na innowacyjność
– W Polsce podejście do innowacyjności można rozpatrywać w sposób dwojaki. Z jednej strony coraz więcej firm podejmuje działalność w obszarach badawczo-rozwojowych, co przejawia się w ich nowych, innowacyjnych produktach, oferowanych usługach i modelach biznesowych. Natomiast z drugiej strony mamy do czynienia z wieloma utrudnieniami i barierami w sposobie rozwijania działalności badawczo-rozwojowej. Polska ma ogromny potencjał, aby tworzyć i opracowywać innowacyjne rozwiązania znane na całym świecie, ale należy ku temu stworzyć odpowiednie warunki – mówi prof. Konrad Świrski, Prezes firmy Transition Technologies, która od 2010 roku posiada status Centrum Badawczo-Rozwojowego. Co ciekawe, z danych pochodzących z raportu KPMG wynika, że blisko połowa przedsiębiorstw uznaje innowacyjność za cel strategiczny swojej działalności. Z drugiej strony 44% firm nie prowadzi wielostronnych działań z obawy co do zwrotu z inwestycji. Z kolei blisko 33% podmiotów prowadzi działania innowacyjne w wielu obszarach funkcjonowania przedsiębiorstwa, ale dotyczy to głównie grupy firm, która ma już ustabilizowaną sytuację oraz wieloletni staż na rynku. Jednak, należy zaznaczyć, że obecnie ten trend zaczyna się zmieniać i coraz więcej firm dostrzega w tworzeniu innowacyjnych i unikatowych rozwiązań szansę na konkurencyjność oraz zdobycie nowych, zagranicznych rynków. – Polska myśl technologiczna czy rozwiązania w zakresie nowoczesnych technologii i Internetu rzeczy (IoT) zaczynają być doceniane na całym świecie. Polska zaskakuje rozwiązaniami w wielu branżach jak np. aplikacjami mobilnymi dla niepełnosprawnych, grami komputerowymi o nienagannej szacie graficznej czy nowoczesnym oprogramowaniem dla elektrowni i przemysłu wykorzystywanymi w Ameryce Południowej i Północnej, Azji, Europie, Afryce, czy na Bliskim Wschodzie – dodaje prof. Konrad Świrski. Co zatem należy zmienić, aby innowacje oraz obszar badawczo-rozwojowy mógł w Polsce sukcesywnie się rozwijać?
Bodźce do działania
W celu skutecznego pobudzenia inwestycji w badania i rozwój konieczne jest podjęcie szeregu działań zarówno systemowych z zakresu prawa krajowego jak również odpowiedniej edukacji przedsiębiorców w zakresie korzyści, jakie można osiągnąć dzięki inwestowaniu w działalność badawczo-rozwojową. Według raportu „Opłacalność inwestowania w badania i rozwój” do czynników motywujących przedsiębiorstwa do podjęcia działań w zakresie B+R można zaliczyć: korzystniejsze przepisy prawne, szczególnie posiadanie ulg podatkowych z tytułu prowadzenia prac B+R, zwiększenie możliwości pozyskania bezzwrotnych dotacji na projekty badawczo-rozwojowe. Kolejną zachętą do prac w zakresie B+R jest większa elastyczność i dynamika w działaniu jednostek naukowych i badawczych oraz możliwość współpracy z odpowiednio wykwalifikowaną kadrą ekspertów i specjalistów. Z punktu widzenia przedsiębiorstwa – największym motywatorem jest jednak szybki zwrot zainwestowanych środków. Odgórną, międzyresortową inicjatywą jest również powstanie Rady ds. Innowacyjności oraz program StartInPoland, która ma stymulować potencjał technologiczny firm, natomiast sama innowacyjność ma stać się celem strategicznym krajowej gospodarki. Rządowe plany zakładaj przeznaczenie na ten cel 16 mld złotych, co może się okazać istotnym czynnikiem wsparcia rozwoju wielu firm.
Przy aktualnym tempie rozwoju światowej gospodarki i wzrostu gospodarczego oraz podwyższonym ryzyku ataków cybernetycznych, inwestycje w badania i rozwój firm są koniecznością. Większe zainteresowanie przedsiębiorstw działalnością w obszarze B+R przyczynia się do wzrostu konkurencyjności na rynku wewnętrznym oraz zagranicznym. Ponadto, ma swoje korzystne przełożenie na poziom zatrudnienia. Ograniczenia w postaci przepisów prawa rachunkowego, podatkowego (ulgi podatkowych) oraz patentowego, a także brak dotacji powinny w sposób szybki i sprawny zostać rozwiązane przez rząd.
